MOJ OMILJENI PREDMET TEHNIČKO

           

                          

Dvotaktni motori

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           Princip rada dvotaktnog motora je jednostavan. Dvotaktni motor ima dva takta. Prvi takt sadrži usisavanje i komprimiranje zraka, dok je drugi takt radni, odnosno sadrži ekspanziju i izbacivanje sagorjelih plinova. Kretanjem klipa iz donje mrtve tačke (u daljnjem tekstu DMT) započinje prvi takt. Na donjem dijelu zida cilindra nalaze se usisni kanali za usisavanje svježeg zraka koji potiskuje punjač. Prolaskom klipa iznad usisnih kanala prestaje dotok svježeg zraka i počinje komprimiranje zraka. Klip se kreće prema gornjoj mrtvoj tački (u daljnjem tekstu GMT). Kad klip stigne u GMT, započinje radni takt. Međutim, ubrizgavanje goriva započinje nekoliko stepeni prije GMT-a. Ubrizgavanjem goriva u prostor cilindra ono se samozapaljuje zbog visoke temperature komprimiranog zraka i fino raspršenog goriva. Gorivo se ubrizgava pod pritiskom od oko 150 bara. Nakon ekspanzije klip kreće prema DMT-u i okreće vratilo na koje je spojen. Izbacivanje sagorjelih plinova počinje kad klip svojim kretanjem prema DMT-u otvori ispušne kanale na zidu cilindra, koji su smješteni iznad usisnih kanala tako da većina izgorjele smjese iziđe van prostora cilindra, tako da, kad klip otvori usisne kanale, svježi zrak pomogne ispiranju cilindra od izgorjele smjese. Dolaskom klipa u DMT završava se radni takt i počinje prvi.

Gornji opis je opis dvotaktnog dizelskog motora, a kod benzinskih motora postoji nekoliko razlika. U cilindar se ubacuje smjesa zraka i goriva, koja se tlači, a zatim se, nekoliko stupnjeva prije GMT-a, pali iskrom iz svjećice.

Četverotaktni motori[uredi | uredi izvor]

Princip rada četverotaktnih motora malo je složeniji od rada dvotaktnog motora. Prvi takt je usisavanje gorive smjese ili zraka. Kretnjom klipa iz GMT-a prema DMT-u otvara se usisni ventil, koji se zatvara nešto prije dolaska klipa u DMT. Slijedi drugi takt ili komprimiranje smjese (zraka). Kretnjom klipa iz DMT-a prema GMT-u klip komprimira smjesu (zrak) koja se pali nekoliko stupnjeva prije GMT-a. Kod benzinskih motora svjećica pali smjesu zraka i benzina, a kod dizelskih motora gorivo se ubrizgava u cilindar u kojem je sabijeni zrak visoke temperature i ono se samozapaljuje. Treći takt je ekspanzija, koja je radni takt. Klip se kreće iz GMT-a prema DMT-u eksplozijom nastalom zapaljivanjem smjese. Nešto prije DMT-a otvara se ispušni ventil i klip svojim kretanjem prema GMT-u istiskuje izgorjelu smjesu izvan cilindra. Nešto prije GMT-a otvara se usisni ventil, koji dodatno pospješuje ispiranje cilindra. Dolaskom klipa u GMT zatvara se ispušni ventil i završava ispušni takt te proces počinje ispočetka.

Zvjezdasti motori su motori s unutrašnjim sagorijevanjem kod kojih su cilindri raspoređeni zvjezdasto s radilicom u sredini. Osnovna primjena im je u avijaciji, a ponekad su se ugrađivali i u tenkove. Specifičnost rasporeda cilindara omogućuje vrlo efikasno hlađenje zračnom strujom, pa samim tim kod upotrebe u avionima nije potreban nikakav dodatni sistem hlađenja te se tako ostvaruje i ušteda na težini. Sljedeća ušteda na težini jest i u obliku izlaznog vratila – radilice, koja je izvedena sa samo jednim koljenom, za razliku od svih ostalih konstrukcija, gdje je potrebno po jedno koljeno za svaki cilindar kod rednih ili po jedno koljeno za svaki par cilindara kod V-motora.